بعد از دو سال هولناک شرارت و قتلهای بیاحساس و جنگ داخلی، سوریه و مردم ساکن در آن، با این الگوهای غیرمرسوم جنگ بهخوبی آشنا شدهاند. از شروع درگیریها در مارچ 2011 تاکنون، سوریه شاهد قتلهای عمد، بمبگذاریهای بیپایان انتحاری، کشتار جمعی شامل بر کشتار کودکان نوپا از طریق بریدن گلو بودهاند – قتل کودکان نوپا در زمان آتشبس و توسط مخالفان اسد انجام گرفته بود.
از همان شروع درگیریها، شاهدان عینی و بیطرف میگفتند مخالفها هم به نیروهای امنیتی و هم به روی مردم شلیک میکنند. این از شروع ماجرا از شهر درا بود و تا به امروز رسیده است که شاهد حملهی هولناک ژانویهی 2013 به دانشجوهای دانشگاه عالیپو هستیم. از ابتدا تا به امروز، دولتهای غربی لجستیک، مهمات، بودجه، کمکهای نظامی و همکاری با مخالفان دولت اسد داشتهاند و این علاوه بر غرب شامل بر دولتهای عرب حوزهی خلیج فارس نیز میشود، دولتهایی مانند عربستان سعودی و قطر که به رزمندههای افراطی حقوق ماهیانه میدهند و اسلحه به دستشان میكسانند و ترکیه در این میان آموزش به مخالفان میدهد و همراه با آژانس امنیت و اطلاعات امریکا در جنوب کشور خود، گذرگاههای امن برای مخالفان تا داخل خاک سوریه خلق کرده است.
برخی میگویند در سوریه شاهد انقلابی داخلی هستیم که توسط دیکتاتوری مخوف بشدت سرکوب میشود و برخی دیگر میگویند سوریه مورد حملهی قدرتهای خارجی قرار دارد که رزمندههای بیرحم و افراطگرا را داخل این کشور فرستادهاند تا زیرساختهای سوریه را نابود کنند و آن قدر به کشتار ادامه دهند تا رژیم اسد به پایان خود برسد. بهرغم دلمشغولیهای واشنگتن که القاعده به سلاحهای سنگین دست پیدا نکند، واشنگتن از همان ابتدا به مخالفان افراطی اسلامگرا و وابسته به القاعده سلاح داده است تا بتوانند دولت دمشق را متزلزل کنند. گزارشهای واشنگتن پست میگویند شروع حمایت واشنگتن از رزمندههای افراطی سوریه از سال 2005 شروع شده است:
«بعد از آنکه دولت بوش در سال 2005 تمام روابط سیاسی خود با دمشق را کنار گذاشت، پول امریکا در اختیار مخالفین دولت اسد قرار گرفت. این حمایت مالی در دولت اوباما ادامه پیدا کرد، هرچند این دولت سعی میکرد روابط با دولت اسد عادی کند.»
این مقاله میگوید واشنگتن چگونه 12 میلیون دلار به برنامهی مخالفان دولت اسد بین سالهای 2005 تا 2010 کمک مالی کرده است، گروههایی که شامل بر اخوان المسلمین سوریه نیز میشود. سیمور هرش در مقالهی 2007 خود در هفتهنامهی نیویورکر اشاره میکند چگونه اسرائیل به روند تزلزل دولت اسد علاقهمند است تا هم به اشغال بلندیهای جولان ادامه بدهد و هم رابطهی حزبالله و ایران را از طریق نابودی دولت سوریه، متزلزل کند.
هرچند سازمان سیا مرتب میگوید سلاحها و پول خود را در اختیار گروههای «میانهرو» و «سکولار» قرار میدهد، در داخل امریکا علناً گروههای سیاسی مختلف از کمکهای آشکار به تمامی گروههای مبارز علیه دولت اسد، حمایت میکنند. مثلاً اد هوشیان عضو کمیتهی روابط خارجی سیا از کمک به تروریستهای القاعده داخل ارتش آزاد سوریه صحبت میکند و میگوید: «ارتش آزاد سوریه الان به کمک القاعده احتیاج دارد».
هرچند بسیاری از رسانههای غربی ادعا میکنند شورشیهای سوری با رزمندههای طرفدار دموکراسی در ارتباط هستند اما بخش قابل توجه و قدرتمندی از این شورشیها را سلفیهای بشدت رادیکال و طرفدار خشونت شکل میدهند.
این احتمال جدی وجود دارد که جان کری، وزیر جدید امور خارجهی امریکا، آزادانهتر و گستردهتر در سوریه دخالت مالی و نظامی بکند، هرچند واشنگتن هماکنون ارسال آزادانه و در دیدِ جامعهی سلاح به داخل خاک سوریه را متوقف کرده است. نیویورک تایمز اخیراً گزارش داد عربستان سعودی خرید قابل توجهای از سلاحهای پیاده نظام انجام داده و آنها را مستقیماً به خاک سوریه ارسال کرده است. همین روزنامه میگود که از ژوئن 2012 تاکنون، مقامات سیا سلاح را با تایید مستقیم دولت اوباما در اختیار شورشیها میگذارند. جی کارنی سخنگوی دولت امریکا میگوید: «ما به کمکهایمان به مردم سوریه، به مخالفان دولت سوریه ادامه خواهیم داد و کمکهایمان را افزایش خواهیم داد تا به دورهی بعد از دولت اسد برسیم.»
در اوایل ماه مارچ 2013 شورای ملی سوریه در استانبول تشکیل جلسه داد تا دولت مخالفین اسد را شکل بدهد. تلاشهای ماه ژانویه ختم به شکست شده بود چون گروههای مختلف سر مقامات اصلی کابینه به توافق نرسیده بودند. در همین حال القاعده تلاش میکند تا داخل خاک سوریه ریشه بدواند و جای پای خود را مستحکمتر از قبل کند.